offroad - where to start, riding in the mountains

Gotowi do startu? No to jazda. Dowiedz się, od czego zacząć przygodę z off-road

Bez tego ani rusz. Czym powinien się wyróżniać samochód do off-road 

Trudno wyobrazić sobie uprawianie off-road bez samochodu. I to samochodu odpowiednio wyposażonego. Czy to oznacza, że chcąc ruszyć w teren, musisz kupić auto przeznaczone tylko do takiej aktywności, a następnie wykonać kosztowne modyfikacje? Odpowiedź brzmi oczywiście: i tak i nie, a wszystko to zależy. Zależy od tego jakie offroadowe cele i wyzwania będziesz sobie stawiać. Skupmy się jednak na teraźniejszości, w której dopiero kręci Cię perspektywa zobaczenia nieodkrytych dotąd terenów w zupełnie nowym świetle. 

W tym scenariuszu jesteś na początku offroadowej drogi, a może trafniej byłoby powiedzieć – bezdroży. Być może w piątkowe popołudnie po całym tygodniu w biurowym kieracie marzysz o zboczeniu z przewidywalnego asfaltu na bardziej nieoczywiste ścieżki. W każdym razie oczekujesz, że bezpieczeństwo i komfort codziennego prowadzenia będzie szedł w parze z dzielnością pojazdu. Dlatego przedstawiamy Ci komponenty, które pojawiają się fabrycznie w samochodach i stanowią dobrą bazę dla terenówki, ale nie tworzą – jeszcze – terenowego potwora. Zwróć uwagę, czy wybrany przez Ciebie model je posiada. 

Rama pojazdu – solidna podstawa 

Dla wielu rama jest elementem, który definiuje samochód terenowy. To nie znaczy jednak, że jej obecność jest konieczna i stała. Większość współczesnych samochodów osobowych w tym również SUV-ów ma konstrukcję samonośną. Ba, nawet wiele klasycznie rozumianych terenówek jest ich pozbawiona, w tym m.in. część modeli legendarnego Jeepa Grand Cherokee, takich jak XJ, WJ, ZJ. 

jeep cherokee xj terenówka z ramą off-road

Takie rozwiązanie bez ramy nośnej w wymagającym terenie, gdzie karoseria poddawana jest wielu ciężkim próbom i skrętom, może jednak równać się z większym ryzykiem uszkodzenia oraz na pewno mniejszą trwałością i bezpieczeństwem. Rama natomiast niweluje wszelkie naprężenia i obciążenia napierające na „budę” samochodu. Ponadto ułatwia wykonanie późniejszych modyfikacji oraz podpięcie wyciągarki czy haków holowniczych. 

Reduktor – wskoczmy na niższy bieg 

Istotniejszym elementem samochodu terenowego od samej ramy jest przystawka do skrzyni biegów czyli reduktor (skrzynia redukcyjna). Jego obecność w układzie napędowym, to w zasadzie taka gwarancja, że dany model pojazdu stworzono do jazdy w bardzo trudnym terenie. Do jego zadań należy bowiem redukowanie i skracanie przełożeń, kiedy silnik nie jest w stanie zapewnić wystarczającej liczby obrotów na niskim biegu. W praktyce więc reduktor zwiększa siłę napędową w kołach kosztem ogólnej prędkości. Docenisz jego funkcjonalność szczególnie w podjazdach na trudne wzniesienia i jeździe po piaszczystym terenie, gdzie potrzebne są wysokie możliwości uciągu samochodu przy niskiej prędkości poruszania. 

Blokady dyferencjału – po łuku do celu 

Jazda po trudnym terenie może rzucać różne kłody pod… opony. Dosłownie. Dlatego musisz być przygotowany na sytuację, w której przynajmniej jedno z Twoich kół zawiśnie w powietrzu. A jak już się zapewne domyślasz, na skutek działania mechanizmu różnicowego cały napęd przekazany zostanie właśnie tam, gdzie jest lżej. Dlatego w terenówkach 4×4 przydatna jest blokada dyferencjału.  

Jej włączenie blokuje połączenie półosi w dyferencjale, co powoduje przeniesienie napędu równo na każde z kół niezależnie od ich pozycji. Dzięki temu nawet jeśli jedno z nich straci kontakt z gruntem, nie zostaniesz uziemiony na dobre. To zdecydowanie ułatwia poruszanie się w głębokich koleinach, piasku i bagnie, jak również umożliwia wyjście z mocnego poślizgu. 

Napęd 4×4 – bo do off-road trzeba czworga 

Off-road to taka dyscyplina, w której więcej często oznacza lepiej. Nie inaczej jest w przypadku napędu terenówki. Oczywiście w wersji na wszystkie cztery koła. Aktualnie możemy spotkać się z różnymi technicznymi rozwiązaniami systemów napędu 4×4 . Poczynając od bardziej tradycyjnych, jak w typie stałym czy ręcznie dołączanym, kończąc na supernowoczesnych sterowanych w pełni elektronicznie. Klasyczne wyróżnia prostsza i solidniejsza budowa oraz wyższa bezawaryjność i większa kontrola nad sposobem pracy, współczesne z kolei – pełna automatyka w doborze najlepszego typu napędu i rozkładu mocy. 

Na drodze do off-road. Kilka słów o oponach terenowych 

Kiedy wstępną charakterystykę samochodu dobrego na start mamy już załatwioną, musimy przejść do absolutnie niezbędnego ulepszenia jego wyposażenia. Nawet najbardziej terenowy pojazd wśród terenówek nie poradzi sobie bowiem w akcji na kiepskich i nieodpowiednich oponach. Na szosowych będzie się co najwyżej ślizgać i zakopywać. Co jest zatem najważniejsze w oponach off-road? 

opony terenowe do jazdy w błocie off-road

Bieżnik 

W jeździe po jakiejkolwiek nieasfaltowanej drodze ogromne znaczenie ma precyzyjnie wyprofilowany i wysoki bieżnik z rzadkim rozstawem kostek gumy. Co do zasady – im jest on większy, tym głębiej w teren wjedziesz. Choć w ten sposób naturalnie mniejsza powierzchnia opony styka się podłożem (w przypadku jezdni), to dzięki temu samochód lepiej wgryza się w wymagające tereny zamiast przesuwać się po nich. 

Typ opony 

Opony przeznaczone do jazdy w terenie mają też swoje odpowiednie typy. Inna charakterystyka ogumienia i głębokości bieżnika będzie potrzebna w zależności od powierzchni, po której zamierzasz się poruszać. I tak na rynku opon znajdziesz takie z oznaczeniem: 

  • AT (All Terrain) – najbardziej uniwersalny typ opony. Sprawdza się na utwardzonych nawierzchniach oraz szutrowych drogach. Możliwe modele z homologacją na śnieg. Gorzej wypadają w błocie, mokradłach i gliniastym terenie. 
  • MT (Mud Terrain) – doskonałe na przeprawy oraz błotniste i mokre tereny. Odporne na jazdę z niskim ciśnieniem. Gorzej sprawdzą się na śniegu, gdzie mają zdecydowanie niższą trakcję. Podobnie zresztą jak na mokrym asfalcie. Na suchej drodze będą w porządku o ile nie będzie Ci przeszkadzała ich duża głośność. 
  • RT (Rugged Terrain) – wydawałoby się, że coś pomiędzy tymi dwoma powyższymi typami byłoby optymalnym rozwiązaniem. Takie właśnie założenie przyświeca producentom, którzy tworzą linię opon z oznaczeniem RT. W założeniu łączy ona uniwersalność opon AT z przeznaczeniem do bardziej wymagających terenów MT, co sprawia, że są to opony i na autostradę i delikatne bezdroża. Dla Ciebie najlepsze właśnie na początek przygody z offroadem.  

Rozmiar opony i poszerzenia nadkoli 

Niewykluczone, że dobierając nowy zestaw opon do swojej terenówki będziesz musiał pomyśleć o poszerzeniach nadkoli. W myśl kompletnie wymyślonej – ale jakże prawdziwej – zasady, że w offroadzie więcej zazwyczaj znaczy lepiej, dobrze jeśli opony też będą duże. Co nie znaczy, że mamy na myśli największą możliwą szerokość. Tak czy inaczej, w wielu krajach prawo drogowe mówi, że opona nie może wystawać poza obrys auta. 

Lift – wyższy level jazdy 4×4 

Obok opon jedną z najważniejszych i być może koniecznych modyfikacji samochodu będzie podrasowanie zawieszenia. Co to oznacza? W skrócie, zawieszenie łączy wszystkie układy samochodu z kołami. Szturmując trudne tereny, często mocno kamieniste, nie chciałbyś uszkodzić sobie wału czy zostać nagle bez dość znaczącego przewodu, np. hamulcowego. Tak załóżmy. Jednym z zadań modyfikacji zawieszenia jest więc zwiększenie prześwitu pojazdu oraz zmiana charakterystyki jego pracy. 

zawieszenie terenowe wykrzyż off-road lift modyfikacja

Body lift 

Jednym z kilku rodzajów liftowania jest body lift. Polega ono na podwyższeniu wyłącznie karoserii na ramie przy niezmienionej pozycji samego zawieszenia. Nieszczególnie polecamy jednak takie rozwiązanie. Podnosi ono bowiem środek ciężkości pojazdu, a przy tym nie zmienia charakterystyki samego zawieszenia, przez co samochód zaczyna się bardziej „bujać”. Problemów może być i tak znacznie więcej, np. w sytuacji, kiedy zderzak połączony jest z ramą. A to ledwie drobny przykład. W zasadzie jedynym celem tej modyfikacji jest zwiększenie miejsca na koło. 

Lift zawieszenia 

Zdecydowanie korzystniejszym rozwiązaniem będzie lift zawieszenia. Do wyboru masz kilka sposobów i stopni zaawansowania wykonania takiej modyfikacji. Poniżej przedstawiamy Ci podział na lifty, który my stosujemy.  

  • Wyrównujący – stosowany najczęściej w pick-upach, przeważnie podnosi tylko przód samochodu, wyrównując go z tyłem. . 
  • Przy użyciu podkładek (spacer lift kit) – prosty lift najczęściej do 2″. W tym wypadku mocuje się odpowiedniej wysokości podkładki dystansowe pomiędzy nadwozie a elementy sprężyste zawieszenia (sprężyny, coilovery, resory). 
  • Pełny lift (zestaw zawieszenia) najbardziej złożona wymiana elementów zawieszenia, uwzględniająca zamianę fabrycznych komponentów.  

Wyciągarka, trapy i łopaty – pomocna dłoń w tarapatach 

Rozpoczynając przygodę z off-roadem, warto też zatroszczyć się o ratunkowe akcesoria oraz towarzystwo bardziej doświadczonych zajawkowiczów, którzy wspomogą obecnością drugiego samochodu, dodatkową wiedzą lub po prostu nieocenioną siłą mięśni. Docenisz to, kiedy ugrzęźniesz w jakichś tarapatach, o które – umówmy się – w offroadzie nietrudno. Szczególnie na początku drogi z tym sportem. 

Nieważne jednak, czy ostatecznie będziesz poruszać się samodzielnie czy w grupie, przydatny będzie zakup wyciągarki elektrycznej zasilanej z akumulatora. Użyjesz jej między innymi, gdy zakopiesz się w śniegu, zatopisz w błocie czy niefortunnie zawiesisz w solidnej koleinie. Pamiętaj jednak, że wbrew swojemu pomocowemu charakterowi, wyciągarka może być w gruncie rzeczy narzędziem niebezpiecznym w niedoedukowanych rękach.  

wyciągarka do samochodu off-road

Co do samej wyciągarki jeszcze, musisz zamontować ją do odpowiednio wzmocnionego miejsca. Niektórzy producenci zderzaków posiadają w swojej ofercie produkty, których górna płyta jest przygotowana na montaż wyciągarki, tym samym możesz zamontować ją bezpośrednio na nich. Innym sposobem jest zakup stworzonej specjalnie w tym celu stalowej lub aluminiowej płyty mocowanej do ramy. Płyta pod wyciągarkę zmniejsza również ryzyko, że wyciągarka wyrwie się w czasie pracy. Chyba, że oderwiesz całą płytę, a wraz z nią zderzak, bo takie sytuacje też są możliwe. Ale to historia na inna opowieść. 

Tak czy owak, na tym jeszcze nie koniec, ponieważ aby wygrzebać się z kłopotów, przydadzą Ci się również trapy. Szczególnie, gdy okaże się, że na horyzoncie zabraknie jakiegokolwiek drzewa, którym mógłbyś się wesprzeć, używając wyciągarki. Kropką nad i będzie także nieoceniona, zwykła, najprostsza łopata. W końcu o wiele łatwiej wykaraskać się z błota, kiedy wcześniej trochę posprzątasz wokół koła. 

Osłony off-road – chroń, to co cenne 

Jak to mówią, przezorny zawsze ubezpieczony. Dlatego przed wjazdem w trudniejszy teren, warto rozważyć jeszcze montaż osłon tych elementów samochodu, które w pierwszej kolejności są najbardziej narażone na uszkodzenia. I tu mamy na myśli założenie np. osłony podwozia, czy mostów oraz zakup wzmocnionego, stalowego zderzaka.  

W off-road koniec jest początkiem, czyli podsumowanie tego, co ważne na start 

Tak oto dobrnęliśmy do mety, gdzie dopiero tak prawdę rozpocznie się Twoja przygoda z offroadem. Ostatecznie w tym sporcie wszystko zaczyna się tam, gdzie coś się kończy. Dość już jednak tego filozofowania, trzeba brać się do brudnej roboty i zatopić się w nowej pasji.  

jeep jazda w błocie off-road

Pamiętaj więc, że najważniejsze na start to tak naprawdę dobranie odpowiedniego samochodu. Nie liczy się tak bardzo marka, jak jego charakterystyka. Najlepiej przystosowane do offroadu będa klasycznie rozumiane terenówki z napędem 4×4, osadzone na ramie z dodatkowo zamontowaną blokadą dyferencjału i reduktorem. Do tego z oponami dobranymi do sposobu użytkowania oraz lift zawieszenia. Następnie ważne są dodatki, a kluczowym jest wyciągarka. Z taką bazą jesteś już w stanie zacząć probować swoich sił w off-roadzie. 


Opublikowano

w

przez

Komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *